TRAFO SENKRONİZASYONU
Güç ihtiyacının arttığı durumlarda, mevcut bir trafo yerine iki veya daha fazla trafo baraya paralel bağlanır. Böylece daha fazla güç kapasitesi elde edilmiş olur. Paralel bağlanarak işletmeye alınan trafoların bakım masrafları azalmış olduğundan daha ekonomiktir. Paralel trafoların güvenilirliği tek bir trafoya göre daha fazladır.
Ayrıca işletmelerin güç ihtiyacı bazı durumlarda düşebilir. ( Gece, tatil vs) Bu gibi zamanlarda ihtiyaçtan daha fazla trafonun devrede kalması işletme maliyetlerini arttırmaktadır. Bilindiği üzere trafolar devrede kaldığı süre boyunca kayıpları olmaktadır. İhtiyaç fazlası trafoların devreden çıkarılması bu kayıpların ortadan kaldırılmasına yardımcı olmaktadır.
Trafoların Paralel Bağlama Koşulları:
Paralel bağlanacak transformatörün primer ve sekonder gerilimleri her an eşit olmalıdır.
Anma güçleri birbirine eşit veya güçleri arasındaki oran 1/3’ten büyük olmamalıdır.
Paralel bağlanacak transformatörlerin kısa devre gerilimleri (Uk) birbirine eşit olmalı veya aralarındaki fark % 10’dan büyük olmamalıdır.
Paralel bağlanacak transformatörlerin aynı polariteli uçları birbirine bağlanmalıdır. Böylece transformatörlerin birbiri üzerinden kısa devre olmaları önlenmiş olur.
Paralel bağlanacak transformatörlerin bağlantı grupları uyumlu olmalıdır.
Trafo Senkronizasyonunun Temel Kavramları
Bir trafonun senkronize edilmesi, diğer trafonun elektriksel parametrelerine (gerilim, frekans, faz) uygun hale getirilmesini sağlar. Bu şekilde, trafolar paralel bağlandığında enerji iletimi düzgün bir şekilde gerçekleşir. Aşağıda senkronizasyon için gerekli bazı temel kavramlar açıklanmıştır:
-
Gerilim (Voltaj): Trafoların çıkış gerilimlerinin aynı seviyede olması gerekmektedir. Gerilim farkı, trafoların bir arada çalışmasını engeller.
-
Frekans: Elektrik sisteminin frekansı genellikle 50 Hz veya 60 Hz olarak sabitlenmiştir. Frekans farkı, trafolar arasında dengesizliklere ve verimsiz çalışmalara yol açar.
-
Faz Sırası ve Açı: Faz sırası, elektrik akımının yönünü belirler. Trafoların faz açıları uyumlu olmalıdır. Faz farklılıkları, cihazların zarar görmesine neden olabilir.
-
Yük Dengelemesi: Paralel trafolar arasında enerji yükünün doğru bir şekilde paylaşılması gereklidir. Yük dengesizliği, bazı trafoların aşırı yüklenmesine yol açar.
Trafo Senkronizasyonunun Aşamaları
Trafo senkronizasyonu genellikle üç ana aşamadan oluşur:
-
Hazırlık Aşaması: Senkronize edilecek trafoların teknik özellikleri kontrol edilir. Gerilim, frekans ve faz açıları karşılaştırılır. Uygun senkronizasyon koşulları sağlanır.
-
Senkronizasyon Cihazı Kullanımı: Senkronizasyonu sağlamak için genellikle senkronize edici cihazlar veya paneller kullanılır. Bu cihazlar, trafoların elektriksel parametrelerini izler ve uygun koşullar altında paralel bağlantıyı sağlar.
-
Bağlantı Aşaması: Tüm parametreler uyumlu hale geldikten sonra, trafolar paralel bağlanır. Bu, enerji akışının düzgün bir şekilde devam etmesini sağlar.
Trafo Senkronizasyonunun Önemi
Trafo senkronizasyonu, birkaç önemli avantaj sağlar:
-
Verimlilik: Trafoların senkronize edilmesi, enerji kayıplarını azaltır ve sistemin verimli çalışmasını sağlar.
-
Sistem Güvenliği: Senkronizasyon, sistemdeki dengesizlikleri ortadan kaldırarak, aşırı yüklenme ve arızaları engeller.
-
Donanım Koruması: Yanlış senkronizasyon, trafoların zarar görmesine neden olabilir. Doğru senkronizasyon, cihazların daha uzun ömürlü olmasını sağlar.
-
Kesintisiz Güç Sağlama: Özellikle kritik sektörlerde, paralel çalışan trafoların senkronizasyonu, kesintisiz güç sağlanmasını garanti eder.
Trafo Senkronizasyonunda Karşılaşılan Zorluklar
Trafo senkronizasyonunda bazı zorluklar da mevcuttur:
-
Faz Farkları: Faz açıları arasındaki büyük farklar, sistemde dengesizliklere yol açabilir. Bu, trafoların bir arada çalışmasını zorlaştırabilir.
-
Gerilim Farkları: Gerilim farkları, trafoların uyumsuz çalışmasına ve sistemde arızalara neden olabilir.
-
Frekans Dengesizliği: Frekans farkları, enerji iletiminde dalgalanmalara ve verimsiz çalışmaya yol açar.
-
Yük Dağılımı Problemleri: Yükün doğru dağıtılmaması, bazı trafoların aşırı yüklenmesine ve diğerlerinin verimsiz çalışmasına neden olabilir.